Hızır, tarihte karşımıza eski ismi ile “El-Hadır veya El-Hıdır” olarak çıkıyor. Bu isimler Türkçe’de ‘Yeşil, dal veya yeşilliği çok olan yerler’ anlamına gelir. Gezdiği ve gittiği topraklara bolluk bereket getirdiğine ve gönülden çağırılınca insanları sıkıntılarından kurtardığına inanıldığı için Hızır’a bu ismin verildiği düşünülüyor. Bu inançla Hz. Hızır’ın, toplumlarda farklı kimlikler ve sıfatlar içerisinde görünerek, dertlere derman olduğuna da inanılıyor. Hz. Hızır’ın yaşadığı devirler hakkında ise farklı düşünceler bulunuyor. Araştırmacılar, Hz. Hızır’ı simgesel olarak ilk çağlarda bitki tanrısı olarak değerlendirmenin de doğru bir yaklaşım olduğunu söylüyor. Sonraki dönemlerde ise Hz. Hızır’ın Hz. İbrahim zamanında yaşadığı ve Allah’ın verdiği, kullara gizli olan bir ilmi öğretmekle görevlendirildiği de anlatılıyor… Yine Kur’an-ı Kerim’in Kehf süresinin 83. Ayetinde anlatılan kişinin Hz. Hızır olduğu düşüncesi oldukça yaygındır. Kur’an’da, doğudan batıya ve dünyanın başka yerlerine seferler yaptığı zikredilen bu kişinin Hz. Hızır olduğu düşünülmektedir. Buna göre Allah ona, istediği her işi yapıp başarabilecek vasıflar ve imkânlar vermiştir. Yine Kur’an da farklı bir ayette ise ‘Veli’ olarak tasvir edilen kişilerden biri olarak ta düşünülür Hızır. Yani ‘Allah’ın bütün sırlarına vakıf olması ve ölümsüzlüğü ile tanımlanır… Hz. Hızır’ın; halk kültürümüzde bolluğun bereketin simgesi olarak temsil edildiğini söylemiştik. Alevi vatandaşlar, Şubat ayının ikinci haftası Salı – Çarşamba -Perşembe üç gün oruç tutarlar. Perşembe akşamı da HIZIR CEMİ yapılır. Hızır Cemi’nde, Hızır'ı çağıran deyişlerle semahlar dönülür ve Hızır yardıma çağrılır. O gün çerağlar ona yakılır, kurbanlar ona kesilir, dertlere derman istenir. Hızır günlerinde mutlaka kaynak sularına gidilir, bereket ve sağlık vereceği inancıyla bu sulardan içilir. Yine kaynağından getirilen bu su sağlık getirsin diye ev halkına, bereketli olsun diye eve ve bahara çıkmaya çalışan hayvanlara serpilir. Genç kızlar kısmetleri için dilekler tutar, genç erkekler ise atlara binerek rızıkları bol olsun diye dua ederler. Dileği olanlar ya da dileklerinin gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini rüyalarında görmek isteyenler, akşam yemekten sonra su içmeden uyku vakti gelince uyurlar. İnanılan o dur ki; rüyaya yatan kişi o gece dileğin gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini rüyasında görür. Yine evin avlusuna, bahçesine yani Hızır'ın uğrayabileceği bir yere un serpilir. Gece HIZIR 'ın eve uğrayıp bereket getirmesi umulur. Sabah da un dökülen yere heyecanla bakılır "HIZIR'ın ayak izi var mı?" diye. Unun üzerinde veya çevresinde herhangi bir iz varsa, Hızır oraya bereketi ile uğramış ve tutulan oruç ile dilekleri kabul etmiş sayılır. Özetle, Hızır günlerinde yardımlaşma, birlik ve beraberlik konusu çok önemlidir. Eşe, dosta, zor durumda olanlara, yoksullara yardım en önemli unsurudur bu günlerin. Zaten Hızır gibi herkesin darlığına ve zor anına yetişmek, Hızır’ın da hoşnutluğunu kazanmak anlamına gelir…
